Een proactieve cirkel kan je inzetten op verschillende momenten van de dag, alsook om verschillende doelen te bereiken. Het kan een los, interactief moment zijn om te ontspannen, maar evengoed dienen om een ernstig gesprek te voeren rond afspraken die gemaakt moeten worden.
Soorten proactieve cirkels (Beerten & van Waterschoot, 2020):
- Startcirkel: om een periode te starten, zoals een dag maar evengoed een schooljaar, en een blik te werpen op wat die periode zal brengen.
- Afsluitingscirkel: om een periode af te sluiten en te reflecteren over wat je hebt geleerd of onthouden uit de periode (vb.: wat heb je onthouden uit deze les?).
- Afsprakencirkel: om afspraken te maken in groepsverband. Ligand (2019) noemt dit ook taakgerichte cirkels en plaatst dit onder niveau 2 van de preventiepiramide.
- Cirkel over onrechtstreekse onderwerpen: proactief nadenken over bepaalde onderwerpen zoals pesten, orde in de klas,…
Ligand (2019) stelde enkele regels op voor de proactieve cirkel:
- Maak een cirkel met stoelen in de ruimte en neem plaats.
- De moderator stelt een openingsvraag.
- Je mag het woord niet nemen, wacht af tot je het woord krijgt.
- Als je aan het woord bent, geef je boodschap kort en krachtig weer, beperk je tot de kern.
- Onderbreek niet, en geef geen feedback op feedback.
- De moderator dankt iedere deelnemer na diens inbreng.
Iedereen komt evenveel aan de beurt, ook de leerlingen die wat stiller zijn. Ze leren spreken in groep, in een veilige en rustige omgeving, in vredestijd, waar ze niet bang moeten zijn voor de gevolgen.
Bronnenlijst:
Beerten, M., & van Waterschoot, T. (2020). Herstelgericht handelen – Groeikansen voor de hele school. Oud-Turnhout en ’s Hertogenbosch: Gompel&Scavina.
Ligand. (2019). Samen wijs! Herstelgericht werken op school. Leuven: Acco.
Ligand. (2020). Beter Samen! Herstelgericht werken in de jeugdhulp. Leuven: Acco.