Creëer een huiselijke, vrolijke sfeer.
Zorg voor een goed uitgebouwd basismilieu, waarin er een aantal speelzones aanwezig zijn. Een speelzone bestaat uit een deel van de klas, waarin kleuters geprikkeld worden tot het ondernemen van bepaalde activiteiten. Zo kan je een speelzone creëren met veel kansen tot rollenspel, een speelzone die aanzet tot constructief spel, enz.
Een speelzone kan samenvallen met één of meerdere ‘hoeken’. Hoeken moeten zo afgebakend worden dat ze een eigen uitstraling hebben, zich tot geconcentreerd bezig zijn lenen of een bijzondere sfeer hebben die de activiteit ten goede komt. (Laevers e.a., 2014)
Deel de klas in speelzones in, maar doe dit niet willekeurig. De activiteiten die doorgaan in de ene hoek, kunnen storend zijn voor de activiteit in een andere hoek. Deze hoeken, zoals een hoek waar kleuters rust nodig hebben en hoek waar het spel vaak luidruchtig wordt, plaats je niet naast elkaar. Andere hoeken zijn verzoenbaar en sommige aanvullend. Plaats de knutselhoek en zand- en watertafel in de nabijheid van water. De boekenhoek plaats je verder van kranen of de watertafel. De leeshoek en knutselhoek moeten lichtrijke hoeken zijn.
Kleuters van de eerste kleuterklas kunnen zelfstandig zijn, maar hebben daarvoor een duidelijke structuur nodig. Stel de materialen goed zichtbaar op: etiketten op dozen, tonnen, laden en rekken doen vlot terugvinden en opruimen; open rekken en kasten. De plaatsen waar het materiaal opgeborgen moet worden, en ook de dozen die de kleuters zelf mogen nemen, voorzie je van een foto waarop het materiaal staat.
Deze kleuters zoeken ook geborgenheid. Zorg voor de nodige beslotenheid, maar zorg nog voor voldoende contact met de rest van de klas. Een hoekje die helemaal afgesloten is, bezorgt de kleuters een onveilig gevoel. De kasten waar allerlei materiaal inzit, kunnen grotendeels de afbakening van verschillende hoeken vormen, ook houten platen, doeken, gordijnen bakenen hoeken af. De kasten die hoeken van elkaar afscheiden zijn best laag alsook de afscherming tussen de hoeken omdat deze kleuters het contact met de leid(st)er niet helemaal willen verliezen.
Voor deze groep zullen de meeste activiteiten zich afspelen in de speelhoeken, er zijn dus slechts één à twee tafelgroepjes nodig.
Kleuters van deze leeftijd hebben nog een grote bewegingsdrang, daarom moet er een circulatieruimte zijn.
Het aanwezige materiaal in de hoeken moet nog enigszins beperkt zijn, maar kan je als leidster wel regelmatig afwisselen.
Voorbeelden
