Een watertafel, speciaal voor kleuters, kan je kopen, maar je kan ook allerlei teiltjes, plastic bakken hiervoor gebruiken. Je kan alleen water aanbieden, maar het spel wordt rijker wanneer je het water aanbiedt in combinatie met andere materialen zoals zand, schelpjes, keitjes, … Plastic schortjes vermijden natte kleren.
Een zand/waterhoek kan ook buiten! Vaak kan dit dan groter, met meer mogelijkheden.
Het basismateriaal bestaat uit een zeef, emmertjes, gietertjes, plastic flessen en bakjes, trechters, maatbekers, lepels, kopjes, …
Je kan dit afwisselen, of aanvullen met ander spelmateriaal zoals dierenfiguren, popjes, scheepjes, …
Ook materiaal dat experimenteren/onderzoeken toelaat, is een interessante afwisseling, zeker als dit past binnen het lopend thema: product om schuim te maken, zeep om zeepbellen te blazen, ijsblokjes, sneeuwballen, allerlei materiaal om te onderzoeken wat drijft en wat zinkt.
Een watermuur, waarbij je via allerlei leidingen, buisjes, gietertjes, trechters, e.a. water kan laten lopen naar een bakje toe, laat kleuters volop exploreren.
Voorwaarde:
Sorteer het materiaal in bakjes. Houd het materiaal schoon. Vervang en vernieuw het materiaal indien nodig. Bied niet té veel materiaal tegelijk aan.
Opdrachten en opdrachtkaarten:
Je kan zelfstandige opdrachten geven aan de watertafel. Blijf wel steeds daarnaast voldoende kansen geven tot vrij spel. Naargelang het doel kies je gericht de opdrachten, bijvoorbeeld:
– Bij een flesjes water precies 5 druppels kleurstof voegen.
– een aantal experimenten rond drijven en zinken (bv. een doos met gaten in de bodem, een leeg versus vol blikje, enz.)
– conservatieproefjes
– maatbeker: tot waar komt de sneeuwbal/ het ijs, tot waar komt dit wanneer het gesmolten is tot water
Voorwaarde:
Sorteer het materiaal in bakjes. Houd het materiaal schoon. Vervang en vernieuw het materiaal indien nodig.
Maak ook per ‘experiment’ een doos aan met nodige materiaal, opdrachtkaarten, een kaart waarop de kleuter zijn resultaat kan aangeven, controlekaarten.
We bieden ontwikkelkansen
Naargelang het aanwezige materiaal en de activiteiten die de kleuters ondernemen in deze hoeken, zullen verschillende ontwikkelvelden, -thema’s en generieke doelen worden aangesproken.
Wat zeker aan bod kan komen:
MZzo1 Gericht en intens waarnemen met de zintuigen
IVoc2 Exploreren en experimenteren in de wereld rondom zich
Groeien in spel
Eenvoudig en thematisch rollenspel: het spelen met popjes, plastic dieren, schepen, enz.
Constructiespel:
Met zand en water kan je bouwen, je kan ook een landschap maken met een vijver/zee, enz. De kleuter stelt zich hiervoor een doel, en kan zoeken naar de gepaste technieken om dit te realiseren. De kleuter kan ook planmatig werken (bouwmodellen zijn mogelijk).
Onderzoek/experiment:
- Ervaringen opdoen die leiden tot wiskundige en fysische inzichten:
- Inhouden, verhoudingen
eigenschappen van water/ijs/sneeuw - Drijven/zinken/zweven: allerlei materialen, ook materialen die drijven als ze leeg zijn, maar zinken als ze gevuld worden met water of zand.
- Mengen: allerlei producten kunnen toegevoegd worden aan water. Kleuters onderzoeken spelenderwijs de eigenschappen ervan.
- Inhouden, verhoudingen
Situering in de ontwikkeling van het wetenschappelijk denken:
Een kind van 0-2 jaar leert bepaalde eigenschappen van dingen in de omgeving kennen. Het kind leert relaties te leggen tussen oorzaken en gevolg.
Een kind van 2 -6 jaar ontwikkelt naïeve modellen over de werkelijkheid. Door de kinderen spelenderwijs materialen te laten verkennen en te laten experimenteren, legt men de basis voor het latere wetenschappelijk denken.
Begeleiding van de leerkracht
Observeer het spel van de kleuters. Begeleiding van spel start door als het ware in te stappen in het spel van de kleuters. Dit kan door het spel te spiegelen en er woorden aan te geven.
Je kan inzetten op spelbegeleiding om het spel op een hoger, complexer niveau te brengen en zo de ontwikkeling van de kleuters te bevorderen.
Stimuleer de kleuters tot manipuleren en exploreren . Dit kan je o.a. doen door iets voor te tonen, en/of vragen te stellen als : “Het bootje gaat niet onder. Probeer eens of die steentjes ook blijven drijven”, “Hoe kan je dit eendje snel doen zwemmen naar de overkant, zonder het aan te raken?”
Op die manier rijk je meteen ook taal aan. Ga niet zomaar dergelijke suggesties geven, maar sluit aan bij het spel dat de kleuter op dat moment speelt.
Je kan ook meespelen met het oog op het bevorderen van een goede leerkracht-kindrelatie. Door mee te spelen leer je een kind kennen, en in het spel kan je op een goede manier contact maken met een kind.
Het onderzoeken/experimenteren begeleiden:
De kleuters zullen vooral vrij spelen in deze hoek en al handelend, op toevallige wijze groeien in hun fysische inzichten (incidenteel leren). Observeer dit spel goed en begeleid het door stimulerende vragen te stellen en voorstellen te doen.
Daarnaast zijn er ook momenten waarop je als leerkracht kleuters zelfstandige, speelse opdrachten laat uitvoeren aan de watertafel.
Beertjes van Meichembaum: Leer de kleuters de denkstapjes aan bij het uitvoeren van zelfstandige opdrachten. Deze stapjes zijn: – Wat is het probleem? – Hoe ga ik dit probleem aanpakken? – Ik voer uit. – Heb ik het goed gedaan? (controleren, evalueren)
Wetenschappelijke denkcirkel begeleiden (Van de Keere, Mestdagh & Lecluyse): oriëntatiefase (samen met kinderen het probleem in relatie brengen met vroeger opgedane kennis) – verkenningsfase (samen met kinderen een experiment plannen) – uitvoeringsfase (kinderen observeren en voeren uit en leggen de resultaten vast) – evaluatie en conclusie (terugblikken).
Aandacht voor elk kind
onderzoeken/experimenteren:
Differentieer in het niveau van zelfstandige opdrachten.
Bv. rond drijven/zinken kan je zowel eenvoudige als complexere onderzoeksopdrachten geven.
Kleuters die eraan toe zijn kan je in deze hoek meer uitdagingen bieden door hen meer/meer uitdagende opdrachten te geven.
Rollenspel:
Kleuters die slechts zelden kiezen voor het spel in de huishoek of andere hoek gericht op rollenspel, kunnen wel tot dit soort spel komen in deze hoek, mits het aanbod hierop afgestemd is.
Construeren:
Kleuters die slechts zelden kiezen voor de bouwhoek, kunnen wel tot constructiespel komen in de water- zandhoek.
Voorbeelden
√
