Zorg voor een winkelrek, gevuld met een reeds ruim (maar overzichtelijk, dus gedoseerd) aanbod aan winkelwaar. Deze winkelwaar pas je, indien mogelijk, aan aan het lopende belangstellingscentrum (speelgoedwinkel, fotozaak, apotheek, kruidenier, supermarkt, kledingwinkel, muziekhandel, hoevewinkel, dieren(assecoire)winkel, een tankstation, een bibliotheek, de balie van een museum, enz.). Kleuters kunnen winkelwaren ook zelf maken.
Je kan zelf kleuters sturen tot een bepaalde ordening door op het rek met prenten of picto’s aan te duiden welke goederen waar horen.
De winkelwaar zijn per stuk te koop, of in een vaste hoeveelheid, of per verpakking, per meter, in gewicht. De verpakkingen kan je vullen, zodat de kleuter daarbij ook het gewicht ervaart.
Zorg voor inpakpapier, plakband, lintjes, strikjes, schaar.
Denk ook aan een weegschaal met twee armen, notitieboekje, kassa, rekenmachine reclamefolder, etiketten om de producten te labelen, een poster aan de muur.
De prijzen worden gevisualiseerd op prijskaarten met getalbeeld (max. 6 stippen) én cijfers. Als betaalmiddelen kan je grote en kleine muntstukken aanbieden OF brieven en 1 soort muntstukken. Je kan ook gebruik maken van briefjes met getalbeelden en cijfers erop. Ook een (nagemaakt) elektronisch betaalsysteem en een (vervallen) bankkaart kunnen. We gebruiken géén echt geld, want met echt geld wordt niet gespeeld. (Boone, 2008)
Het is belangrijk dat het spel van de winkelhoek kan gecombineerd worden met het spel in andere hoeken, waaronder zeker de andere hoeken voor rollenspel, huis-, poppen- en verkleedhoek (Janssen-Vos, 2008). Een voorbeeld hoe het spel de winkel- en huishoek gecombineerd wordt: de kleuter maakt in de huishoek een boodschappenlijstje waarop hij de benodigdheden schetst voor de taart die hij wil maken. Hij gaat met dit lijstje naar de winkel.
Ook andere combinaties van hoeken kunnen.
Een voorbeeld hoe je de winkelhoek kan omvormen tot een bibliotheek: boekenkasten of -planken (bv. van de leeshoek); boeken, tijdschriften, kranten; lidmaatschapskaartjes met naam; openingstijden; uitleenkaarten; balpen, potlood, notitieboekje. Op die manier kan je het spel van de winkelhoek (uitleenbalie), integreren met een gezellige lees- en luisterhoek en schrijfhoek. Het kan een manier zijn om de leeshoek opnieuw in de belangstelling te zetten. Je kan de kleuters ook de titels van mooie boeken laten kopiëren (bv. stempelen), je kan kleuters eigen boeken laten ‘schrijven’, je kan kleuters naar verhalen laten luisteren. Zorg voor portretten van schrijvers aan de wand of/en voor posters van prentenboeken.
Een voorbeeld hoe je de winkelhoek kan omvormen tot een tankstation: pompen voor diesel, benzine en gas met rubberen slangen; emmers en sponzen; winkelspullen; gereedschap voor reparaties; landkaarten; verkeerstekens en -borden; betaalautomaat met bankkaarten. Op die manier kan je het spel van de autohoek verbinden met het spel in de winkelhoek. Je kan de kleuters ook zelf de pompen laten maken (beeldende opvoeding).
We bieden ontwikkelkansen
In het vrij spel in deze hoek krijgt de ontwikkeling op vele domeinen stimulansen. De taalontwikkeling wordt gestimuleerd in het samenspel, net als de socio-emotionele ontwikkeling. De kleuters leren de werkelijkheid meer begrijpen door het rollenspel, de kleuters nemen initiatief om het spel zelf vorm te geven. Door ervaringen op te doen met hoeveelheden en getallen, door winkelwaar te sorteren, zetten kleuters stappen in hun wiskundig denken.
MUgr2 Durven fantaseren en verbeelden
OWsa2 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken hoe mensen in hun levensonderhoud voorzien
WDgk1 Inzicht verwerven in hoeveelheden
WDgk2 Inzicht verwerven in tellen
WDmm1 Vergelijken en ordenen zonder maateenheden
Groeilijn
Kleuters van de derde kleuterklas kunnen al wat samen spelen.
Doen alsof-spel: De kleuter gaat in een eenvoudig rollenspel belang hechten aan het zich inleven in een bepaalde rol. Een volgende fase start wanneer kleuters een gezamenlijk spel beginnen, elk met een rol en later ook een soort van gezamenlijk ontwikkeld en gedeeld ‘verhaal’ dat bij de rollen hoort. Men spreekt ook van thematisch rollenspel. Het rollenspel wordt dus ook geleidelijk aan interactiever.
(Janssen-Vos, 2006)
Cognitieve ontwikkeling:
Het inzicht in het wiskundig aspect van ‘betalen’ groeit. Ook in het classificeren en seriëren maken de kleuters vorderingen. De kinderen kunnen daarbij geleidelijk aan complexer classificeren waarbij met meerdere kenmerken wordt rekening gehouden of waarbij met twee kenmerken wordt rekening gehouden, waarvan één een negatie. Seriëren op basis van moeilijkere kenmerken en meerdere kenmerken, lukt geleidelijk aan ook.
(Boone,2008)
Begeleiding van de leerkracht
De basishouding bij spelbegeleiding is het serieus nemen van het spel van de kinderen, en er willen en durven in meegaan. Dit doe je door eerst een rustige, afwachtende en observerende houding aan te nemen. Je stelt je nabij op, en je kijkt en luistert aandachtig naar de kinderen, om goed te begrijpen waar hun spel precies om gaat, waar ze plezier in vinden en waar ze eventueel nog nood aan hebben. Daarna kan je gaan meespelen, om zo een meerwaarde te bieden in de ontwikkeling van het spel, of, om door samen te spelen, te investeren in de relatie met deze kleuters.
Begeleiden van het betalen:
Begeleid, zeker in het begin, het inwisselen van geld of het juist betalen: vijf kleine muntstukken voor 1 briefje of een groot muntstuk; of vier euro betalen met een briefje van 3 en een briefje van 1 euro. Visualiseer dit systeem.
Verwacht nog niet dat kleuters juist geld teruggeven.
Bij het samen (her)inrichten van en het spel in de winkel kan het classificeren en seriëren ruimschoots aan bod komen. Het verpakken van materialen stimuleert de kleine motoriek, maar laat kleuters ook rekening houden met de grootte en vorm van de te verpakken producten. Stimuleer de kinderen tot deze soort acties.
“Tijd” kan ook aan bod komen, doordat je met de kleuters de openingstijden van de winkel bespreekt en aanduidt.
Zowel bij het winkelspel zelf (door even mee te spelen) als bij het terugblikken op dit spel rijk je woordenschat aan én laat je de kleuters zelf ook hun ervaringen verwoorden. Stimuleer de kleuters om de beleefdheidsregels/omgangsvormen te volgen.
Je kan twee kleuters als winkeliers toelaten, de een kan de producten verzamelen en verpakken, en de andere kan de kassa bedienen.
Je kan tijdens de soldenperiode het rollenspel een stimulans geven, door bv. een uitverkoop te houden met aangepaste prijzen.
(De Clercq, Vandevoordt, Verbeeck, 2006; Aelterman, Buttiens, Clement, D’Haes, 1997; Rosseel,2011)
Aandacht voor elk kind
Zorg voor de cognitieve ontwikkeling:
Cognitief sterkere kleuters kan je zeker uitdagen door hen als kassier de prijzen te laten berekenen. Eventueel geef je een kleuter de rol van bankier die muntstukken en briefjes inwisselt.
Je kan samen met de kleuters een prijslijst maken. Bespreek wat duur(der) en goedkoop is, visualiseer samen de prijs.
Kleuters die nog moeite hebben met het wiskundig redeneren dat bij het betalen hoort, help je zelf, door regelmatig samen naar de winkel te gaan, maar je kan ook de sterkere kleuters deze kleuters laten helpen met het betalen.
Zorg voor de emotionele ontwikkeling:
Kleuters met een andere thuiscultuur dan de Westerse cultuur kunnen zich veiliger voelen als ze in de winkelhoek ook met koopwaar kunnen spelen die ze herkennen van bij hen thuis. Dit betekent voor de andere kleuters ook een verrijking.
Zorg voor de sociale ontwikkeling:
Wanneer kleuters nog moeilijk tot rollenspel komen:
Bouw een heel eenvoudig doe-alsofspel op, door zelf handelingen voor te tonen. Bv. je speelt even klant, of je speelt even winkelier.
Wanneer kleuters moeilijk tot samenspel komen:
Ga zelf even meespelen, en nodig in het spel twee kleuters uit om (even) met elkaar in interactie te gaan.
Zorg voor de taalontwikkeling:
Benoem duidelijk de gebruikte materialen en handelingen. Stel vragen m.b.t. het spel (bv. speel zelf ook een rol en laat dit personage de kleuter dingen vragen) waardoor de kleuter ertoe aangezet wordt om zelf veel te praten. Stel bij het terugblikken op dit spel concrete vragen aan deze kleuter (Wat heb je gekocht? Hoe heb je betaald, hoe moet je dat doen?)
Zorg voor de ontwikkeling van de kleine motoriek en de zelfredzaamheid:
Stimuleer klein motorische handelingen zoals het opendoen en dichtdoen van verpakkingen, het stapelen van winkelwaar op het rekje, het inpakken van winkelwaar (het is normaal dat dit nog wat slordig gebeurt!), …
Voorbeelden
