16 september 2015 Xavier

Cyberpesten

Een negatief gevolg van het bestaan van digitale media, is dat de pestproblematiek zich nu ook via die digitale tools afspeelt.

OPDRACHT: Ben je zelf al eens in aanraking gekomen met online pesten? Welke rol is volgens jou weggelegd voor het onderwijs als het om cyberpesten gaat?

1409573965-digipesten-gedragsproblemenindeklasnl_resize-642x642

Bekijk het volgende filmpje ‘Vies Wijf’-campagne tegen haat op het internet

Van Cleemput et al. (2013) formuleren enkele voorwaarden om van cyberpesten te kunnen spreken:

  • Er is sprake van een machtsongelijkheid tussen dader en slachtoffer, bvb. fysiek, sociaal of technologisch (bv. de dader wendt zijn kennis aan om anoniem te blijven).
  • Het kwetsende gedrag herhaalt zich over een lange periode; bvb. een gênante foto wordt herhaaldelijk gedeeld door meerdere personen. Gewoon pesten eindigt aan de voordeur. Cyberpesten loopt verder. De hele avond door en zelfs ’s nachts is er dreiging van cyberpesten. Slachtoffers van online pesten ervaren meer psychosociale problemen dan slachtoffers die offline worden gepest.
  • De dader(s) moeten de intentie hebben om het slachtoffer te kwetsen. Misplaatste grappen of misverstanden vallen dus niet onder cyberpesten.

De mogelijkheden van een cyberpester om te pesten zijn uitgebreid. Tegenover een gewone pester heeft een cyberpester veel meer wapens:

  • Games: met een gestolen paswoord in naam van de eigenaar spelen en ervoor zorgen dat die verliest.
  • E-mail: pestmails sturen, virussen verspreiden, met een gestolen paswoord, mails versturen in naam van de eigenaar.
  • Chat: uitschelden, met een groep mensen één persoon blokkeren zodat die niet meer kan chatten, met gestolen paswoord in naam  van de eigenaar chatten of de chataccount afsluiten.
  • Webcam: foto’s of video’s maken zonder medeweten of toestemming van de ander en ze publiceren op het internet, opzettelijk traumatiserende beelden tonen via webcam.
  • Profielen: een profiel aanmaken waarop iemand belachelijk gemaakt wordt, profielen met kwetsende beelden, een populariteitsmeter waarbij anderen kunnen stemmen hoe lelijk of dom iemand is, een hele groep mensen die hun profiel aan elkaar linken maar niet aan dat van het slachtoffer, waardoor die de evoluties en conversaties niet kan volgen.
  • Gsm: sturen van pest-sms-jes, gênante mms, iemands gsm-nummer openbaar maken zodat die ongewenste telefoontjes krijgt.

Andere vormen van cyberpesten zijn:

  • Happy slapping: een willekeurige persoon wordt door een groepje, meestal jongeren, in elkaar geslagen. De pesters filmen dat en plaatsen daarna de beelden op het internet. Ze snoeven daarbij over wie het ergste heeft toegeslaan.
  • Shaming: pesters maken negatief gekleurde informatie publiek over een persoon of instantie, heel vaak via internet.

Vaak beseffen kinderen niet hoe grensoverschrijdend hun gedrag is… Hier is een dus een belangrijke rol voor de leerkracht weggelegd! (Vlaamse Overheid, 2016).

blog102

In deze reportage vind je getuigenissen van kinderen die online werden gepest: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/programmas/journaal/2.32171?video=1.1889923

Er zijn veel campagnes en programma’s ontwikkeld, maar we weten helaas (nog) niet wat echt effectief werkt. Onderzoek wijst uit dat succesvolle interventies meerdere elementen met elkaar combineren, zoals informatiesessies voor begeleiders van jongeren, duidelijke regels, posters en klassessies en dit gedurende een periode van meerdere weken en maanden (Van Ouytsel, 2014). Dus; hoe meer elementen je combineert in een preventiecampagne, hoe groter vermoedelijk de kans is dat één daarvan effect heeft.

Enkele tips op schoolniveau:

  1. Neem cyberpesten op in het algemene pestbeleid op school.
  2. Werk rond welbevinden. Kinderen die goed in hun vel zitten, zullen minder snel anderen pesten.
  3. Sensibiliseer leerkrachten voor het fenomeen cyberpesten. Veel leerkrachten denken dat ze niets kunnen doen omdat het buiten de schooluren gebeurt. Maar niets is minder waar.
  4. Sensibiliseer ook de ouders voor het probleem. Organiseer een vorming over cyberpesten en veilig internetten en vraag ze om eventuele problemen snel te melden. Beklemtoon ook dat ze verantwoordelijk blijven voor wat hun kind op het internet doet en vraag ze dit goed te volgen.
  5. Laat ouders en kinderen weten dat cyberpesten niet wordt geduld op school en moedig ze aan om incidenten te melden.
  6. Werk, met de hulp van het hele pedagogische team, een plan met betrekking tot de eindtermen van informatie- en communicatietechnologieën uit.
  7. Zorg ervoor dat het informaticanetwerk van de school optimaal is beveiligd. Laat kinderen niet zonder toezicht in het computerlokaal.
  8. Stel regels op over het gebruik van gsm’s en computers tijdens de lesuren.
  9. Controleer foto’s die je op de website van de school zet zorgvuldig. In principe moeten ouders hun uitdrukkelijke toestemming geven als het gaat om een foto waarop hun kind duidelijk herkenbaar is.

Tips voor in de klas:

  1. Schep een positieve sfeer in de klas, zodat leerlingen en ouders problemen kunnen aankaarten in een klimaat van vertrouwen.
  2. Interesseer je voor wat je leerlingen op de computer doen. Bespreek het internet op een positieve manier. Je zult vast een hoop leren van je leerlingen!
  3. Bespreek met je leerlingen wat op het internet en via de gsm verboden is en wat niet. Werk op basis van dat gesprek met je klas een overeenkomst zoals Netiquette uit.
  4. Leer leerlingen dat ze verantwoordelijk zijn voor hun daden. Laat ze nadenken over de mogelijke gevolgen van hun gedrag. Hoe zouden ze in verschillende situaties reageren? Help ze ook de gevolgen van pesterijen voor de slachtoffers in te zien.
  5. Leg ze uit welk gedrag juridisch strafbaar is. Haatmails of -sms’jes sturen, zich voor iemand anders uitgeven, een foto van iemand sturen zonder zijn toestemming, computers hacken, racistische dingen zeggen, wachtwoorden verspreiden enz. Al die daden zijn bij wet verboden en kunnen dus gevolgen hebben voor de dader of zijn ouders.

Op verschillende websites vind je bijkomende informatie over cyberpesten en hoe je hiermee het best kan omgaan:

Bron afbeelding1: klik hier

Bron afbeelding2: klik hier