Spamming, phishing, … het gebeurt allemaal met één reden: het willen achterhalen van onze privégegevens. Kinderen (en helaas ook nog veel volwassenen) geven ongemerkt privacygevoelige informatie weg. Dat kan gaan van een telefoonnummer, tot hun e-mailadres, huisadres en foto’s van zichzelf. Dit gebeurt vaak binnen de context van een chatbox of binnen een bepaalde ‘social media’, zoals Facebook, Twitter of You Tube. Als een kind een profiel aanmaakt, maken ze dit voor vriendjes en niet voor vreemden. Maar vaak vergeten ze dit te beveiligen, zodat iedereen hun profiel kan raadplegen. Zo kunnen bepaalde foto’s misbruikt worden door anderen; bv. de foto wordt bewerkt en doorgestuurd naar anderen (cf. cyberpesten).
OPDRACHT: Bekijk onderstaand filmpje. Wat is de boodschap?
Bron: http://www.youtube.com/watch?v=F7pYHN9iC9I
Hoe kun je als leerkracht ervoor zorgen dat jouw leerlingen hun privégegevens niet zomaar te grabbel gooien? Da’s niet makkelijk, want jonge kinderen zijn meestal erg argeloos.
Enkele tips die je jouw leerlingen moet meegeven (en uiteraard zelf ook moet toepassen):
- Geef aan dat je ook een verzonnen naam (nickname) kan gebruiken tijdens het chatten.
- Gebruik de metafoor van de krant: zou je een bepaalde foto van jezelf op de voorpagina van de krant zetten?
- Of vraag: zou je een vreemde op straat vertellen waar je woont, je telefoonnummer en je foto meegeven? Zou je hem vertellen in welke sportclub je zit, hoe je ouders heten, naar welke school je gaat, wat de bankcode is van hun ouders ? Via deze informatie ben je namelijk traceerbaar.
- Laat leerlingen hun naam eens intikken in een zoekrobot. Staan jouw gegevens op bepaalde websites?
- Laat ze een tweede e-mailadres aanmaken, om bijvoorbeeld aan wedstrijden deel te nemen of om log-ins aan te maken.
- Gebruik de webcam nooit bij een onbekende. Je weet niet wat de andere doet met de beelden of wat de ander van je wil. Op het internet kan iedereen zich anders voordoen, een volwassen chatter kan zich bv. als kind voordoen.
- Bij gebruik van de webcam mag je ook nooit jouw naakte lichaam of een onderdeel ervan tonen, ook niet als je smoorverliefd bent, ook niet als je de persoon goed kent. Indien zo’n foto of filmpje gemaakt wordt en dit naar iemand verstuurd wordt, noemen we dat ‘sexting’. Een voorbeeld, Lotte getuigt: ‘Op onze school heeft een jongen foto’s van zijn piemel gemaakt en die als grap naar zijn vriend verzonden. Die foto’s gaan nu de school rond, al een half jaar lang. De leerkrachten weten het niet. Die jongen wordt enorm gepest, iedereen roept steeds dat hij zo’n klein piemeltje heeft. Tja, hij had maar niet zo stom moeten zijn’ (Slegers, 2012).
- Neem ook nooit webcam-beelden op. Het is in strijd met de wet op de privacy.
- Maak nooit een afspraakje, date nooit zonder ouders of vriendjes erbij te betrekken!
- Een wachtwoord is 100% geheim, verklap het nooit aan je liefje, vrienden, broer of zus.
- Een wachtwoord vergeet je vlug, maar schrijf het nergens op. Verklap het aan jouw ouders of leerkracht, maar aan niemand anders. Zorg ervoor dat je wachtwoord bestaat uit een woord, een getal en sluit af met een vraagteken of uitroepingsteken.
- Elke intimidatie moet je melden aan de beheerder van de site of aan een ouder of leraar (Vlaamse Overheid, 2007).