3 juli 2017

Competentiediamant

De integratie van ICT (de laatste jaren wordt er steeds meer over “media” gesproken i.p.v. ICT) was oorspronkelijk (vanaf de jaren ’80) een zaak van individuele leerkrachten die de mogelijkheden van de nieuwe technologieën gingen inzetten in de klaspraktijk. De enorme toename van het gebruik van ICT in de maatschappij vanaf de jaren ’90 en de opkomst van het internet gaven een boost in de integratie van ICT in het onderwijs. Steeds meer leerkrachten gingen de mogelijkheden ontdekken. De integratie van ICT in de klaspraktijk is in oorsprong een proces dat vooral vanuit de basis is ontstaan.
Toch was het voor leerkrachten niet altijd evident om te achterhalen op welke manier je zinvol met ICT aan de slag kon gaan. Bovendien waren er sterke verschillen tussen scholen en leerkrachten onderling. Je had de echte pioniers maar evengoed felle tegenstanders.

Toenmalig minister van Onderwijs Marleen Vanderpoorten schrijft:

“Uit mijn contacten blijkt dat ICT-ontwikkelingen leiden tot enige onzekerheid in het onderwijsveld. Niemand weet precies wat nu eigenlijk verwacht kan worden van de basisschool. Bovendien blijven er ook nog veel leerkrachten kritisch tegenover de veronderstelde meerwaarde van ICT in het basisonderwijs. In die groeiende diversiteit zie ik ook een gevaar: de verschillen tussen scholen kunnen op dat punt leiden tot een nieuwe bron van ongelijke kansen tussen kinderen.”

Om tegemoet te komen aan de onzekerheid zette de overheid haar doelstellingen voor een ICT-beleid uiteen in een visietekst “ICT in het onderwijs” en nam ze een aantal initiatieven:

  • Het invoeren van een ICT-coördinator
  • Het investeren in infrastructuur
  • Het ontwikkelen van ICT-competenties en praktijkvoorbeelden

De ICT-competenties werden ingedeeld in 9 clusters en resulteerde in een ICT-competentiediamant. De diamant had als doel verschillende competenties in kaart te brengen om ICT te integreren in de klaspraktijk. De competenties vind je vandaag nog voor een deel terug in de eindtermen. Je kan er drie hoofdlijnen in onderscheiden:

  • Leerprocesgerichte competenties: op welke manier kan ICT impulsen geven in het leerproces
  • Instrumentele vaardigheden: de technische kennis hebben om een programma/toestel te gebruiken
  • Sociaal-ethische competenties: weten hoe je met media omgaat

De competentiediamant had geen enkel officieel karakter en was in principe niet ‘afdwingbaar’. Het gaf wel een impuls aan het formuleren van formele leergebiedoverstijgende eindtermen ICT.

 

 

BRON: Dienst voor Onderwijsontwikkeling, ICT-competenties in het basisonderwijs: via ICT-integratie naar ICT-competentie, Brussel, 2004