Wat is CSCL?
Computer Supported Collaborative Learning (CSCL), ofwel computerondersteund samenwerkend leren, verwijst naar onderwijsvormen waarin technologie wordt ingezet om samenwerkend leren te ondersteunen en te verbeteren. Deze technologie kan uiteenlopende vormen aannemen, zoals:
- Apps en websites.
- Digitale leerpaden en online documenten.
- Discussiefora en digitale leerplatformen.
- Meetingsoftware en mirroring technology.
Het doel van CSCL is het verbeteren van interacties tussen lerenden om een sterkere kennisopbouw en effectievere samenwerking te realiseren. CSCL kan worden ingezet in zowel fysieke klaslokalen als volledig virtuele omgevingen, afhankelijk van de onderwijscontext.
Waarom is CSCL belangrijk?
Samenwerkend leren, ondersteund door technologie, biedt een scala aan voordelen. Volgens Vivi (2023):
“Collaborative learning develops critical thinking skills, improves academic performance, involves students in every step of the learning process, facilitates interpersonal relationships, and builds diversity awareness and understanding. This approach also helps students improve their self-esteem while lowering anxiety.”
Met CSCL krijgen lerenden niet alleen de kans om inhoudelijke kennis te verwerven, maar ook om sociale en metacognitieve vaardigheden te ontwikkelen, zoals kritisch denken, zelfregulatie en effectieve communicatie.
Het 5-pijler-model: Een leidraad voor CSCL
Hoe ontwerp je een effectieve CSCL-context? Welke stappen kun je volgen om technologie optimaal te integreren in samenwerkend leren? Het 5-pijler-model biedt een praktische en didactische aanpak voor het inrichten van een succesvolle CSCL-omgeving.
Dit model is geïnspireerd door het DDD-model van Jahnke (2015) en de principes van constructive alignment. Dat betekent dat doelen, leeractiviteiten en evaluaties goed op elkaar worden afgestemd. Voor CSCL voegt het model twee extra pijlers toe die specifiek gericht zijn op sociale interactie en technologie.
De vijf pijlers van CSCL
Om een CSCL-omgeving te creëren, kunnen lesgevers gebruikmaken van de volgende pijlers:
-
Doelen formuleren
Stel duidelijke leerdoelen op. Wat moeten je leerlingen of studenten kennen of kunnen na afloop van de activiteiten? Zorg dat de doelen helder en meetbaar zijn, zowel op cognitief als sociaal vlak. -
Leeractiviteiten ontwerpen
Kies activiteiten die aansluiten bij de vooropgestelde doelen en die samenwerkend leren bevorderen. Dit kunnen groepsprojecten, interactieve discussies of probleemoplossende taken zijn. -
Evaluatie organiseren
Ontwikkel evaluatiemethoden waarmee je kunt meten of lerenden de gewenste competenties beheersen. Dit kan variëren van peer-assessments tot portfolio-evaluaties. -
Sociale interactie ondersteunen
Creëer een omgeving waarin sociale interacties binnen de groep worden gestimuleerd en begeleid. Denk hierbij aan het faciliteren van groepsdynamiek, rollen toewijzen en reflectiemomenten inbouwen. -
Technologie inzetten
Kies technologieën die de samenwerking en communicatie ondersteunen. Denk aan multimodale tools zoals videoplatformen, digitale whiteboards of samenwerkingsapps. Deze technologieën verbinden de andere pijlers en maken een geïntegreerde aanpak mogelijk.
Meer weten over het 5-pijler-model?
Op de volgende pagina’s wordt elk van de pijlers verder toegelicht, met concrete voorbeelden en tips om CSCL effectief te implementeren in jouw lespraktijk.
Lees verder over de eerste pijler: doelen formuleren
Referenties
Jahnke, I. (2015). Digital Didactical Designs. Teaching and Learning in CrossActionSpaces. Routledge: New York.
Onderwijstips (2023). Constructive alignment: wat is het en waarom is het zo belangrijk? Website geraadpleegd van https://onderwijstips.ugent.be/nl/tips/opleidingsonderdeel-samenstellen/
Vivi (2023). Collaborative Technology Tools for Students: A World of Possibilities. Website geraadpleegd op 16 oktober 2023 van https://www.vivi.io/collaborative-technology-tools-for-students/