Pijler 5: Technologie & Hulpmiddelen inzetten
In samenwerkend leren speelt educatieve technologie een cruciale rol in het verbinden van de vier eerdere pijlers. Technologie wordt ingezet om samenwerking te ondersteunen en om het mogelijk te maken samen content te creëren. Hoewel technologie traditionele middelen zoals pen en papier niet vervangt, vraagt het gebruik ervan wel om specifieke vaardigheden van de lerenden.
Vaardigheden die Lerenden Nodig Hebben:
- Zoeken en raadplegen van digitale bronnen: Lerenden moeten weten hoe ze online informatie effectief kunnen vinden.
- Creëren van digitale inhoud: Lerenden moeten leren hoe ze digitale producten kunnen maken, zoals documenten, presentaties of multimediaprojecten.
- Deelname aan digitale platforms: Het delen van hun werk of bevindingen binnen een platform of een online ruimte is essentieel voor samenwerking.
Tools voor Ondersteuning van Samenwerkend Leren
Als lesgever is het belangrijk om inzicht te hebben in welke digitale tools beschikbaar zijn om samenwerkend leren te ondersteunen. Enkele voorbeelden van technologieën die hierbij kunnen helpen zijn:
- Educatieve apps
- Digitale leerplatformen
- Online samenwerkings- en documenttools
- Virtuele vergadersoftware
Deze tools kunnen zowel in fysieke als virtuele omgevingen gebruikt worden en dragen bij aan het verbeteren van interacties en het creëren van inhoud door studenten.
Groepswerk op Afstand: Sociability, Social Presence en Social Space
Educatieve technologie maakt het mogelijk om groepswerk op afstand uit te voeren. Hierbij spelen drie belangrijke concepten een rol: sociability, social presence en social space, zoals beschreven door Kreijns et al. (2004):
- Social Space: De virtuele ruimte waar sociaal gedrag plaatsvindt. Deze ruimte wordt als ‘gezond’ beschouwd wanneer het gekarakteriseerd wordt door effectieve werkrelaties, sterke groepscohesie, vertrouwen, respect, en een sterk gemeenschapsgevoel.
- Sociability: De mate waarin de technologie het sociaal gedrag van lerenden toelaat. Dit gaat over hoe goed de technologie een sociale ruimte kan ondersteunen, waarin relaties tussen groepsleden ontstaan en zich verder ontwikkelen.
- Social Presence: Het gevoel dat andere groepsleden als echte, fysieke mensen worden ervaren. Dit beïnvloedt de mate van interactie en betrokkenheid binnen de groepsruimte.
Aandachtspunten voor Didactiek
Bij het kiezen van de technologie voor je groepswerk, zijn er verschillende aspecten om in overweging te nemen om de sociale interactie en samenwerking te optimaliseren:
- Ervaring van realisme: Biedt de technologie voldoende mogelijkheden om groepsleden als ‘echte’ personen te ervaren, zowel visueel als auditief?
- Vergelijkbaarheid met face-to-face communicatie: In hoeverre komen de gesprekken tussen groepsleden overeen met de interacties in een fysieke ruimte?
- Ruimte voor zelfexpressie: Laat de technologie groepsleden ruimte om zich uit te drukken, hun standpunten te delen en hun identiteit te tonen?
- Positieve sfeer: Is het mogelijk voor de groepsleden om een positieve, ondersteunende sfeer te ervaren tijdens het samenwerken?
- Groepsgevoel: Kunnen de groepsleden een gevoel van gemeenschappelijkheid ervaren, zelfs wanneer ze op afstand werken?
- Inschatting van persoonlijkheden: Kunnen de groepsleden elkaar goed inschatten, ondanks de virtuele ruimte?
- Ondersteuning van groepswerk: Biedt de gekozen technologie voldoende ondersteuning voor het groepsproces en de samenwerking?
Voor jou als lesgever kan het van belang zijn om zicht te hebben op welke tools ter beschikking staan om samenwerkend leren te ondersteunen. Voorbeelden zijn o.a.:
Referenties
Kreijns, K., Kirschner, P.A., Jochems, W., & Van Buuren, H. (2004). Determining sociability, social space, and social precence in (a)synchronous collaborative groups. Cyber Psychology & Behavior (7,) 2, 155-172.